Έρευνα - SPSS

Έρευνα είναι η συστηματική, ελεγχόμενη, εμπειρική και κριτική διερεύνηση κάποιων υποθέσεων σχετικά με προκαθορισμένες σχέσεις σε φυσικά φαινόμενα 

Ο σκοπός της κοινωνικής έρευνας είναι να καταλάβουμε την κοινωνική πραγματικότητα όπως την βλέπουν διαφορετικοί άνθρωποι και να προκαθορίσουμε (να κάνουμε πρόβλεψη) πως με το σκεπτικό τους γίνονται κάποιες δράσεις στην πράξη. 

 

Ερωτήματα που σχετίζονται με τη διενέργεια εκπαιδευτικής έρευνας

  • Οντολογικά: Τι είναι η αντικειμενική αλήθεια και πώς καθορίζουμε ποια από τα δεδομένα μας θεωρούνται αντικειμενικά;
  • Επιστημολογικά: Ο ρόλος που παίζουν οι επικρατούσες αξίες στην κατανόηση του θέματος που εξετάζει η έρευνα
  • Μεθοδολογικά: Η λογική σε σχέση με τις προσεγγίσεις που χρησιμοποιεί ο ερευνητής στην προσπάθειά του να διερευνήσει ένα θέμα (π.χ. Είναι δυνατόν να εντοπιστεί μια αιτία που προκαλεί ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα;)
  • Τελεολογικά: Η αξία της εκπαιδευτικής έρευνα

Κατηγοριοποίηση των ερευνών με βάση το γενικό τους σκοπό:

  • Έρευνα που αναφέρεται σε ανάπτυξη βασικών θεωριών (Basic Research - contribution to fundamental knowledge and theory)
  • Εφαρμοσμένη έρευνα με στόχο την κατανόηση των κοινωνικών προβλημάτων (Applied Research)
  • Έρευνα τελικής - συγκριτικής αξιολόγησης (Summative Evaluation)
  • Διαμορφωτική αξιολογική έρευνα (Formative Evaluation)
  • Έρευνα δράσης (Action Research)

Ανάλυση του υπό εξέταση φαινομένου και εντοπισμός των πτυχών που θα μας απασχολήσουν (Generating Ideas – Developing Focus of inquiry)

  • Α) Καταιγισμός ιδεών (Brainstorming)
  • Β) Κατασκευή εννοιολογικών χαρτών
  • Γ) Έμφαση στην ανάλυση του υπό εξέταση φαινομένου σε πλάτος ή στην ανάλυση ορισμένων πτυχών του σε βάθος

 

Είδη μεταβλητών

  • Ανεξάρτητες μεταβλητές: Αυτές που δεν έχουν να κάνουν με την μεταβλητή που εξετάζουμε αλλά την επηρεάζουν κατά κάποιο τρόπο
  • Εξαρτημένες μεταβλητές: η υπό εξέταση μεταβλητές που συνήθως επηρεάζονται από όλες τις μεταβλητές
  • Παρεμβαλλόμενες μεταβλητές: Οι μεταβλητές που παρεμβάλλονται και συνήθως έχουν να κάνουν με την εξαρτημένη μεταβλητή μας (την επηρεάζουν)
  • Ελεγχόμενες μεταβλητές: είναι οι μεταβλητές που μπορούμε να ελέγξουμε
  • Επείσακτες μεταβλητές: Μεταβλητές που ίσως να επηρεάζουν την εξαρτημένη μεταβλητή μας και δεν λήφθηκαν υπόψη δεν μετρήθηκαν στο ερωτηματολόγιο.

Χρήση του Ερωτηματολογίου

  1. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στις 3 έρευνες (τύπου επισκόπησης, πειραματική και περιπτωσιακή)
  2. Εισηγήσεις για καταρτισμό του ερωτηματολογίου
  • Α) Αποφάσεις σε σχέση με το περιεχόμενο του ερωτηματολογίου
  • Β) Αποφάσεις σε σχέση με τον τρόπο διατύπωσης των ερωτήσεων (Οι αρνητικές ερωτήσεις)
  • Γ) Χρήση λέξεων που έχουν λειτουργική σημασία
  • Δ) Αποφάσεις σε σχέση με το είδος των ερωτήσεων και τον τρόπο ανταπόκρισης των υποκειμένων σε μια ερώτηση
  • Ε) Αποφάσεις σε σχέση με τη θέση της κάθε ερώτησης στο ερωτηματολόγιο
  • Στ) Διπλές ερωτήσεις
  1. Διατύπωση οδηγιών συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου
  2. Δυσκολίες στη λήψη απόφασης για το τύπο της κάθε ερώτησης και πιο συγκεκριμένα στη κλίμακα μέτρησης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Κλίμακες μέτρησης:
  • Κατηγοριακή, Καθορίζει τις κατηγορίες αυτών που παίρνουν μέρος στην έρευνα (π.χ. φύλο, περιοχή, κλπ.)
  • Διατακτική, (καθορίζει τις απόψεις συνήθως συμφωνώ πολύ, λίγο κλπ)
  • Ισοδιαστημική, (χωρίζετε με αριθμού, ηλικία, βάρος, θερμοκρασία, κλπ)
  • Αναλογική (ισχύει και το μηδέν, π.χ. μήκος, χωρητικότητα)
  1. Ο ρόλος της εισαγωγικής παραγράφου και η σημασία της εισαγωγικής επιστολής
  2. Η πιλοτική έρευνα (pilot study) – συνήθως συζήτηση με τους συμμετέχοντες για καθορισμό ερωτήσεων και απαντήσεων σε σχέση με το ερωτηματολόγιο
  3. Τρόποι χορήγησης ερωτηματολογίων
  • Αποστολή ερωτηματολογίων ταχυδρομικώς (νέα επιστολή για ευχαριστίες και αν τυχόν το έχουν χάσει –> επαναχορήγηση –υψηλό κόστος)
  • Χορήγηση ερωτηματολογίων στο χώρο εργασίας
  • Χορήγηση ερωτηματολογίου μέσω προσωπικής συνέντευξης (- αξιοπιστία, + εγκυρότητα - διευκρινήσεις)
  • Χορήγηση ερωτηματολογίου τηλεφωνικώς (σύντομες ερωτήσεις, λίγος χρόνος, απλές επιλογές)
  • Μέσω διαδικτύου (περιορίζεται το δείγμα σε όσους έχουν πρόσβαση, οικονομική λύση, άμεση καταχώρηση δεδομένων, διακοπτόμενη συμπλήρωση)

Εξαρτημένη και ανεξάρτητη μέτρηση

  1. Ηθικά διλήμματα
  • Η ανωνυμία των ατόμων που συμπληρώνουν το ερωτηματολόγιο (να μην περιέχει στοιχεία που φωτογραφίζουν άτομα) – κάποτε όμως αναγκαίο (Διαχρονική έρευνα)
  • Σχέσεις ερευνητή και πληθυσμού της έρευνας (Π.χ. αν είσαι επιθεωρητής )
  • Ερωτήσεις που αποσκοπούν σε έλεγχο γνώσεων (δεν ανήκουν στο ερωτηματολόγιο αλλά είναι τεστ, δεν μπορείς γενικά να βάλεις τέτοιου είδους ερωτήσεις σε επαγγελματίες)
  • Κοινοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας (τήρηση υποσχέσεων, όχι φωτογράφηση ατόμων)

 

Πληθυσμός και δείγμα

  • Ο πληθυσμός πρέπει να διατυπώνεται με ακρίβεια, ώστε να διαπιστώνεται αμέσως ποια στοιχεία ανήκουν στο πληθυσμό και ποια δεν ανήκουν σε αυτό.
  • Η διαδικασία δειγματοληψίας που ακολουθείται είναι σημαντικό να επεξηγείται με ακρίβεια.
  • Είναι σημαντικό να γίνεται αναφορά τόσο στα χαρακτηριστικά του δείγματος της έρευνας όσο και στα χαρακτηριστικά της ομάδας του δείγματος που τελικά συμμετείχε στην έρευνα.
  • Πληθυσμός είναι το σύνολο των μελών της ομάδας στα οποία εστιάζεται το ενδιαφέρον της έρευνας.
  • Καθορίζοντας τον πληθυσμό, καθορίζουμε ταυτόχρονα το επίπεδο γενίκευσης των αποτελεσμάτων.
  • Δείγμα είναι ένα υποσύνολο του πληθυσμού για το οποίο συγκεντρώνουμε δεδομένα. Είναι αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού όταν έχει τα ίδια στοιχεία με αυτό.
  •  ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΟ ΔΕΙΓΜΑ: ΤΥΧΑΙΟ + ΜΕΓΑΛΟ

 

Είδη δειγματοληψίας στην ποσοτική έρευνα

  • Τυχαία δειγματοληψία: Χρήση των τυχαίων αριθμών
  • Συστηματική δειγματοληψία (ας πούμε κάθε δέκα άτομα 1 και ο αριθμός είναι το 2 , θα πιάσουμε τον 2ο τον 12ο κλπ)
  • Δειγματοληψία με κλήρο (Με αντικατάσταση ή χωρίς)
  • Αναλογική Διαστρωματική δειγματοληψία – Προϋποθέτει γνώση της ποσοστιαίας αναλογίας κάθε ομάδας του πληθυσμού.
  • Δειγματοληψία κατά “ομάδες” (cluster sampling)
    • Η περιοχή προς μελέτη χωρίζεται σε μικρότερες υποπεριοχές
    • Με τυχαία δειγματοληψία επιλέγονται κάποιες υποπεριοχές
    • Με τυχαία δειγματοληψία επιλέγεται το πρώτο υποκείμενο κάθε υποπεριοχής
    • Με συστηματική δειγματοληψία επιλέγονται τα υπόλοιπα υποκείμενα του δείγματος.
  • Δειγματοληψία κατά στάδιο (Stage sampling) –Έρευνες Εκπαιδευτικής Αποτελεσματικότητας
  • Quota sampling`

Για τις διάφορες έρευνες που διενεργούνται υπό την επίβλεψη μου χρησιμοποιούμε το πρόγραμμα επεξεργασίας δεδομένων SPSS. Το πρόγραμμα μπορείτε να το κατεβάσετε από τις πιο κάτω ιστοσελίδες:

spss.el.softonic.com/ και spss.en.softonic.com/

ενώ χρήσιμες πληροφορίες στα ελληνικά για τη σωστή χρήση του προγράμματος μπορείτε να βρείτε εδώ: EREYNA SPSS.pdf (2059709)